ارزیابی مدیریت عرضه و تقاضا بر میزان تأمین نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه

امینی, مریم; مریدی, علی; بهبهانی, محمود رضا

ارزیابی مدیریت عرضه و تقاضا بر میزان تأمین نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

² دانشیار دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور، تهران، ایران

³ استاد پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

افزایش روزافزون نیاز به منابع آبی در دهههای اخیر و عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب، از طرفی بروز خشکسالیهای پی در پی و محدودیت منابع آب منجر به بروز مشکلات بسیار زیادی در رودخانه‌‌ها و تالابها گردیده‌‌است. بنابراین شناسایی و تخصیص نیاز زیست‌‌محیطی تالابها نقش موثری در حفاظت از عملکرد این بوم‌سازگان‌ها خواهد داشت. بادرنظرگرفتناینکهدریاچهارومیهوتالابهایحاشیهایآندرسطحبینالمللیوملییکزیست‌‌بوم بسیارباارزشمی‌‌باشد،تامیننیاززیست‌‌محیطیدریاچهواحیایآنازموضوعاتی است کهبایدبهآنتوجهویژهای گردد. در مقاله حاضر، سیستم منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌‌است. به‌‌منظور مدل‌سازی حوضه، از مدل شبیه‌سازی-بهینه سازی WEAP استفاده شد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی مدیریت توام عرضه و تقاضا بر میزان آورد ورودی به دریاچه ارومیه است. به این منظور وضعیت تامین نیاز زیست‌‌محیطی دریاچه و تالابهای حاشیهای آن برای 35 سال آتی شیبه‌‌‌سازی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج شبیه‌‌‌سازی، با اجرایی‌‌‌شدن طرح‌‌‌های توسعه در افق 1420، در تامین نیازهای حوضه با کمبود 7/35 درصد مواجه خواهیم شد، که حتی این میزان کمبود در شرایط خشکسالی به 6/52 درصد خواهد رسید. همچنین نتایج نشان‌‌‌‌‌‌می‌‌‌دهد در شرایط موجود، با توجه به متوسطسالانهآوردورودی، متوسطسالانهجریان آب زیرزمینی وروردی به دریاچه، بارش سالیانه و عوامل خروجی از دریاچه، بیلان دریاچه 470- میلیونمترمکعبدرهرسالخواهدبود. در نتیجه هرگونه توسعه اراضی کشاورزی در این حوضه شرایط زیست‌‌‌محیطی دریاچه ارومیه را دچار چالش خواهد نمود. با توجه به نتایج ، موضوع مدیریت تقاضا در بخش کشاورزی نیازمند تغییرات گسترده‌‌‌ای می‌باشد.

مراجع

- باقری، میثم و فرهمند، علیرضا (1389) "تعیین نیاز آبی تالاب مهارلو با استفاده از مدل تخصیص منابع آب "WEAP، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط

‌زیست، تهران.

- کرمانشاهی، سمیه، داوری، کامران، هاشمی نیا سید مجید، انصاری، حسین و فریدحسینی علیرضا، (1392) "تاثیر مدیریت مصرف آب آبیاری بر منابع آب حوزه آبریز نیشابور با استفاده از مدل "WEAP، نشریه آب و خاک، ص

505-495.

- "گزارش طرح حفاظت از تالابهای ایران"، (1389).

- "گزارش وزارت نیرو دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا"، بهمن (1389).

-"گزارش برنامه مدیریت ریسک خشکسالی حوضه دریاچه ارومیه" (1391)، مطالعات پایه جلد اول، آذر.

- مفتاح هلقی، مهدی و وفایی جوان، عاطفه (1389) "برنامه ریزی منابع آب با استفاده از مدل WEAP مطالعه موردی، حوزه آبریز رامیان از استان گلستان"، دومین کنفرانس سراسری مدیریت جامع منابع آب، کرمان.

- مهندسین مشاور مهاب قدس (1389) "گزارش بهنگام

سازی طرح جامع آب کشور در حوضههای ارس تالش"،

تالاب انزلی سفیدرود بزرگ، سفیدرود و هراز، گرگان رود (قره سو)، اترک، ارومیه، بهمن.

- Alfarra, Benedict, Hotzl, Sader, Sonneveld B, (2012) “Modeling water supply and demand for effective water management allocation in the Jordan Valley”, Journal of Agricultural Science and

-Bennet, MacCosker, (2004) “Estimating environmental flow requirements of wetlands”, Environmental Flow Seminar, Australian Water and Wastewater Association, Conberra.

-Levite, Sally, Cour, (2010) “Testing Water Demand Management Scenarios in a Water-Stressed Basin in South Africa”.

-Pacific, (2000) “Principles and Practices of Water Allocation among Water-Use Sectors”, ESCAP Water Resources Series, No. 80, Bangkok, Thailand.

-Raskin, Hansen, Zhu (2000) “Simulation of Water Supply and Demand in the Aral Sea Region”.

-UNESCAP, United Nations (2000) “Economic and Social Commission for Asia and the Pacific”, Principles and Practices of Water Allocation among Water-Use Sectors.

-WEAP User Guide, (2006) Website: Http:/www.weap21.org.